Progresu Tratamentu TB Iha Timor Leste

Dili, 12 de Outubru 2010: kazu pozitivu tuberkolozu (TB) foun lubuk ida oras ne’e dadaun deteta tiha ona iha timor leste bainhira kompara ho tinan sia liuba. Husi kazu sira ne’e, Maiz au menus % 85 mak hetan tratamentu ho suksesu,Timor leste nia todan TB rejista mak mak ba dala uluk iha tinan 1995 ho numeru media kazu 700 husi kada ema nain 100.000 husi nia populasaun. Ohin loron iha kazu 378 husi kada ema nain 100.000 husi nia populasaun.

“ Timor Leste lao iha dalan loos atu alkansa objektivu ODM nian hodi hamenus ba metade numeru kazu TB nian iha rai laran molok tinan 2015. Maibe, Moras ida ne’e sei hamosu todan ida iha ami nia rain,” Ministru Saude , Dr. Nelson Haktuir.

Tuberkolozu nudar moras ida ne’ebé hamosu husi bacteria ida naran  Mycobacterium Tuberculosis. Bacteria ne’e normalmente ataka aten book, maibe bacteria TB nian bele ataka parte isin lolon ruma hanesan riins, Ruin kotuk, no kakutak. Karik la halo tratamentu ho lolo’os, Moras TB bele sai hanesan Risku no bele hamate ema.

“ Hau partikularmente, Hakarak sublinha konaba importansia husi ami nia doutor timor oan sira ne’ebé fila tiha ona husi Cuba atu sai sensibilizadu ho programa ho programa TB nia nesesidade sira no simu formasaun konaba diagnostiku ne’ebé iha padraun no protokolu tratamentu programa kontrolu TB Nasional (NTP) nian”, Dr. Martins ne’ebé sai nudar jestor fundador ba NTP bainhira programa ne’e estabelese iha tinan 2000 husi Caritas, Sublinha.

Estratejia tinan lima tuir mai ba programa kontrolu TB nasional rai laran nian sai nudar estratejia ida ne’ebe ambisiozu. Husi oras ne’e too tinan2015, Estratejia ne’e iha objektivu atu hadia liutan assesu ba servisu ba servisu Diagnostiku TB nian ho focus ida atu alkanasa grupu marjinalizadu no vulnerable sira no sira no haforsa rejistu no relatoriu ba dadus hanesan parte husi nia asaun imediata.

Programa TB nasional ne’e ingradu iha ministerio da saude nia laran. Programa ne’e finansialmente husi Global Fund no hetan apoiu tekniku husi Organizasaun Saude Mundial. Parseiru oi-oin inklui patolozia Australia Sul, Rede klinika katolika ne’ebé apoiu husi Caritas Australia, clinika café Timor no Klinika bairo Pite iha Kapital dili sai integral iha susesu ba programa ne’e to’o oras ne’e.

“ Apoiu ne’ebé firme no dedikadu tantu husi ami nia parseiru nasional no intenasional sira sai tiha ona signifikativu atu kontrola TB iha Timor Leste. Hau agradese teb-tebes ba buat ne’e no hein atu iha nafatin ita nia parseiru ne’e kontinuu,” Dr. Nelson sublinha. MS01.