Saude-semanal, Desde iha Beiala sira nia tempu iha Suku Betano Aldeia Seli Hasan, uma kain husi Aselmo simu kbiit ka don ida ne’ebé ema hotu la iha, mak oinsa husi uma kain ne’e bele fo isin diak ba komunidade sira ne’ebé hetan moras liu-liu ba sira ne’ebé iha komplikadu ho moras ruin nian ka ( patah tulang)
Evidensia hatudu katak iha komunidade barak ne’ebé sofre tohar ruin hanesan iha liman, Ain, Kakorok, Kanotak no sel-seluktan hetan hikas sira nia isin diak wainhira halo tratamentu intensive iha fatin ne’e ho meus tradisional.
Se ita kompara ho siensia ita bele dehan katak Anselmo hanesan mos Doutor espesialista ba ruin ka (bedah tulang) ne’ebé ninia liman rohan barak mak agora sai husi ona krize tohar ne’ebé durante ne’e sira sofre. No konsege fo rejultadu ida ne’ebé ke diak. Ida ne’e hanesan evidensia ida ne’ebé ke furak teb-tebes. ho meus sira hanesan ne’e bele indika ba mundu katak Timor-Leste ninia vida Kultural no tradisional kontinua aas iha Rai klaran.
Iha Fatin Ida ne’e (Aldeia Seli Hasan) komesa halao tratamentu ba komunidade ne’ebé tohar iha Portuges nia Ukun, Indonesia no to’o agora dadaun. Iha Indonesia nia tempu halo mos tratamentu ba Falintil sira ne’ebé hetan tiru no tohar ikus mai sira hetan hikas sira nia isin diak. Nune’e belun…! Aspetu ne’ebé halo Saude-semanal interesadu teb-tebes mak Anselmo halo tratamentu ho gratuitamente hanesan mos Papel Ministerio da Saude nian, iha Rai Republika ida ne’e. Bazeia ba konstituisaun RDTL katak komunidade hot-hotu tenki hetan tratamentu gratuita no adekuadamente.
1993 uma tohar seli Hasan hetan mos ajuda balun husi misaun husi Rev. Pe. Andre husi kongregasaun Fransiscano konsege halo uma meia parede ida no hodi tau moras sira ba no uma ne’e lokaliza iha Kapung Lama (Wedauberek) agora dadaun labele utiliza tanba uma ne’e dook husi klinika ne’e rasik.
Anselmo Haktuir; husi Tinan ba Tinan husi periodu Portuges, Indonesia, no RDTL foin primera ves klinika uma tohar ne’e hetan Ajuda husi Governo, liu husi Vizita traballo ne’ebé halao husi Dr. Nelson Martins, MD,MHM,PhD. Ministru da saude, ne’ebé ho neon malirin no espiritu servi ne’ebé kmanek tebes bele fo netik ajudus ruma ne’ebé iha parte seluk bele servi komunidade sira ne’ebé kbiit laek no sira ne’ebé presija tebes hetan isin diak.
Anselmo realsa katak; agora dadaun utiliza ninia uma (uma Privadu) hodi fo assistensia ba maluk sira ne’ebé presija tulun. No uma ne’e rasik ho kondisaun ne’ebé la duun diak Desde inisiu nia rasik hanoin atu hari duni uma special ida ba pasientes sira, maibe ninia kbiit laek. Ikus mai Mehi ne’ebé nia iha agora sai realidade vizita traballho husi S.E Ministru saude bele fo kbiit no naroman oituan hodi kontinua ninia knar hanesan mos knar nain saude sira seluk iha timor nia papel.
Nia realsa orsamentu ne’ebé nia simu husi Gabinete Ministru da saude hamutuk U$ 5.000.00 no orsamentu hirak ne’e sei utiliza hodi hari uma Tohar ida. Nomos kulisaun balun ne’ebé mos suporta husi Gabinete Ministru da saude agora dadaun distribui ba moras sira ne’e hodi uza dadaun ona. Anselmo ho haraik aan hatoo obrigadu wain ba Ministru da saude nia ekipa ne’ebé too iha sira nia leet hodi lori ajudus hodi fasilita ba Komunidade sira nia isin diak.
Aselmo mos garante katak Ajudus husi Ministerio da saude sei la too iha ne’e deit maibe sei kontinua ba oin Nafatin.
Sorin seluk saude-semanal koko dadalia ho sr. Jaime ne’ebé nia oan hetan asidente rejulta Ain tohar ne’ebé halo mos tratamentu iha fatin ne’ebé refere esplika katak; agora dadaun ninia oan iha rejultadu ida ke diak teb-tebes, iha avansu makas teb-tebes fou-foun nia la book aan no bubu boot loos maibe agora nia bele book aan neneik ona iha dentru semana rua no garante katak la kleur taan nia bele lao hanesan ema normal.
Hau mos sujere katak sr. ne’ebé kura tohar ne’e tenki hetan duni kondisaun diak tamba nia servisu ba ema nia vida no ema nia saude. Pasu ne’ebé ministerio da saude foti liu husi Dr. Nelson Martins, Ministru saude ne’e kapas teb-tebes, hau rasik mos ohin hare ho matan garantia katak iha future mai sei iha mudansa ne’ebé signifikante tamba klinika ne’e mos halo servisu iha area Ministerio da saude Nian. MS001
No comments:
Post a Comment