Distritu Ainaro Nakonu Ho Lixu Organiku No Nonorganiku “ Nelson Martins Populasaun Distritu Ainaro Mak Kaer Sira Nia Destinu Rasik Ba Sira Nia Kondisaun Saudavel”. 23-02-2012

Husi. Carinton Salazar

Geografikamente kondisaun dalan husi destritu Aileu liga ba Ainaro aat teb-tebes, durante tempu udan provoka inundasaun nomos mota estraga dalan nakonu ho taho, fatuk mota no materiais sel-seluk ne’ebé sai ameasa ba vida pasageirus, sira ne’ebé uza Kareta, Motorizadas nomos sel-seluktaan.

Ainaro fatin fresku ka matak teb-tebes kompara ho distritu sel-seluk iha teritoriu laran tomak, husi loro sae hateke hetan foho kablaki, husi parte loro monu hetan Ramelau susar atu ita hetan taan rai seluk ne’ebé bele halo sasukat ba rai furak ida ne’e.

Fulan fevereiru loron 23 tinan 2012 Ministru saude ho ninia komitiva halao vizita traballu hodi hare besik liu kondisaun saude iha distritu Ainaro aleinde ne’e halao mos inkontru ho profesionais saude sira, Parseirus, No Autoridade local hodi deskute konaba oinsa halao intervensaun ba batallaun susuk denge ne’ebé agora dadaun okupa teritoriu laran ne’ebé hamate ona ita nia komunidade lubuk ida.

Moras denge hanesan moras ne’ebé perigu teb-tebes ba vida ema nian, no bele oho ema Sedu wainhira la hetan assistensia saude lalais no perigu liu mak moras ne’e rasik seidauk iha aimoruk ida ne’ebé bele kura moras ne’e. nune’e susuk dengue seidauk bele evakua husi ninia horik fatin wainhira ninia baze apoiu seidauk rahun.

Susuk dengue gosta moris iha fatin foer no Bee nalihun.

observasaun Geral husi Jornalista sira nota katak Kapital matak Ainaro sor-sorin husi dalan boot tantu dalan alternativu nakonu ho foer no duut naruk, Lixu kontinua butuk, Kontinua hada, Fatin barak mak sei iha bee nalihun no iha fatin barak mak nakonu ho lixu, Eskola nomos edifisiu Estadu nia barak mak nakonu ho duut matak, Kaleng aat, Lixu Organiku nomos lixu nonorgan halo Kapital Ainaro sai tiha hanesan luhan ba kutun aat Animal hanesan fahi no bibi pasiar husi bee nalihun ida ba bee nalihun seluk.

Nune’e kria ambiente ne’ebé la saudavel, Ambiente ne’ebé nakonu ho foer, Ambiente ne’ebé nakonu ho kutun aat,  fatin barak mak lembab nune’e loron ikus sei akontese moras oin-oin ne’ebé lori husi bacteria, hanesan Dengue, Malaria, Diareia, TBC ka Muta raan, Lepra, Ispa nomos sel-seluk taan. Komunidade seidauk sinte didiak responsabilidade ba ninia ambiente realidade hatudu, Ispa, Malaria, kontinua aas regista iha Centru saude no Internamentu sira ne’ebé besik iha kapital ne’e.

Ho hanoin hirak ne’e mak Ministru bolu kedas atensaun ba Direktor Saude distritu nomos profesionais sira atu organiza komunidade atu halo limpeja Geral.  Hodi hamoos uma sor-sorin hodi halo intervensaun no luta kontra moras Dengue no Malaria ne’ebé agora sai ameasa boot ba ema hotu nia kondisaun saude.

Ita nia luta ba ukun aan ita atinze ona, Maibe ita luta atu moris iha kondisaun saudavel seidauk remata, Ita seidauk bele atinze MDG sira ne’e kuandu ita rasik seidauk iha responsabilidade ba ita nia aan, Ita nia Ambiente ka ita nia sor-sorin. MOH